انواع هیدروکربن و معرفی کاربردهای آن
هیدروکربن‌ها بطور کلی به دو دسته آروماتیک و آلیفاتیک تقسیم بندی می‌شوند که هر یک از آن‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند. از مهم‌ترین کاربردهای هیدروکربن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده به عنوان حلال شیمیایی
- تولید سوخت مانند بنزین
- ساخت روغن های روان کننده و گریس‌ها
- تولید مواد آرایشی و ضدعفونی کننده‌ها
- ساخت مواد شیمیایی و منفجره
انواع هیدروکربن ها
در یک دسته بندی کلی می‌توان هیدروکربن ها را به دو دسته آروماتیک و آلیفاتیک تقسیم بندی کرد. هیدروکربن‌های آلیفاتیک خود دارای انواع متعددی چون آلکان‌ها، آلکن‌ها و آلکین‌ها، سیکلوآلکان ها و… هستند. اغلب این هیدروکربن ها در نفت خام و گاز طبیعی یافت می‌شوند.
هیدروکربن های آلیفاتیک
ترکیبات هیدروکربنی که نتوان آن‌ها را در دسته ترکیبات آروماتیک جای داد، هیدروکربن های آلیفاتیک نامیده می‌شوند. در ساختار مولکولی این ترکیبات حلقه‌ای وجود ندارد.
چنانچه در برخی از ترکیبات حلقه‌ای نیز وجود داشته باشد، آن حلقه آروماتیک نیست. این ترکیبات خود به سه دسته بزرگ‌تر یعنی آلکان‌ها، آلکن‌ها و آلکین‌ها تقسیم بندی می‌شوند.
آلکان ها
ساده ترین نوع هیدروکربن ها هستند. ساده ترین عضو آلکان‌ها نیز متان (CH4) است. متان ویژگی‌های مشترک زیادی با سایر آلکان‌ها دارد.
به همین خاطر با دانستن ویژگی‌های این ماده می‌توان از ویژگی‌های سایر آلکان ها چون اتان، پروپان، بوتان و… نیز اطلاع یافت.
آلکن ها
آلکن و آلکین‌ها جزو ترکیبات اشباع نشده هیدروکربن‌های آلیفاتیک به شمار می‌روند. این ترکیبات دارای پیوند دوگانه کربن-کربن هستند. قطبیت آلکن ها نسبت به آلکان ها کمتر است به همین خاطر در حلالی چون آب غیر محلول محسوب می‌شوند.
آلکین‌ها
به ترکیبات هیدروکربنی که دارای پیوندهای سه گانه کربن-کربن هستند آلکین گفته می‌شود. آلکین ها نیز به دلیل قطبیت پایین تر نسبت به آب، توانایی حل شدن در آب را ندارند.
هیدروکربن های آروماتیک
نوعی دیگر از هیدروکربن ها دسته‌ای از ترکیبات آلی عطرآگین و خوشبو هستند. ویژگی مشترک میان هیدروکربن های آروماتیک داشتن یک حلقه بنزنی یا ساختاری مشابه با آن است. نفتالن، تولوئن یا بنزن جزو رایج‌ترین انواع هیدروکربن های آروماتیک به شمار می‌روند.
آیا هیدروکربن ها مولکولی قطبی هستند؟
همان‌طور که کمی پیش در این مقاله روشان فام خواندید هیدروکربن ها در آب حل نمی‌شوند.
از آنجایی که آب قطبی است اگر نمی‌تواند یک هیدروکربن را در خود حل کند حتما به دلیل غیرقطبی بودن مولکول های آن ترکیب است. بنابراین مولکول های هیدروکربن مولکول‌هایی غیر قطبی هستند.
اگر تاکنون با ریختن گریس بر روی دست یا لباس‌هایتان مواجه شده باشید حتما می‌دانید که آثار این گریس با آب از روی پوست دست یا لباس‌ها پاک نمی‌شود. برای از بین بردن آن باید از تینر یا نفت که خود ترکیبی غیر قطبی هستند استفاده کنید.
محصولات روشان
نکات ایمنی حین کار با هیدروکربن ها
تماس پوست دست، صورت یا چشم‌ها با هیدروکربن‌ها موجب بروز حساسیت‌های شدیدی چون تحریکات شدید پوستی، آبریزش بینی و خارش پوست می‌شود. همچنین بلعیدن آن‌ها نیز بسیار خطرناک بوده و موجب سوزش دهان و گلو، تهوع و استفراغ خواهد شد.
اگر هیدروکربن‌های آروماتیک سنگین با هوا در تماس باشند می‌توانند یک ترکیب قابل انفجار تشکیل دهند. چراکه این محصول بسیار قابل اشتعال است.
تنفس بخارهای ناشی از این ترکیبات نیز می‌تواند بر روی کارایی دستگاه اعصاب مرکزی تاثیرات مخربی بگذارد. حین کار با هیدروکربن‌ها بهتر است تمامی موارد ایمنی به درستی رعایت شوند و در محیطی با تهویه مناسب نگهداری شوند.
استشمام بخارات ناشی از این ترکیبات موجب سرگیجه‌های شدیدی خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
خرید هیدروکربن در مشهد
هیدروکربن ها در زندگی روزمره کاربردهای زیادی دارند. دسته آروماتیک به عنوان حلال شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای تولید سوخت های فسیلی نیز از هیدروکربن ها استفاده می‌شود.
یکی از هیدروکربن‌های پرکاربرد تولوئن است. این مایع بی رنگ که خاصیت آتشگیری بالایی دارد، به میزان زیادی در قطران زغال سنگ یافت می‌شود. بیشترین کاربرد تولوئن، استفاده از آن به عنوان حلال (خرید حلال)در صنایع رنگ و رزین است.
اورتو زایلین از دیگر هیدروکربن‌های پرمصرف به شمار می‌رود. از این ماده برای ساخت انواع حشره کش‌ها، سموم و رنگ‌ها استفاده می‌شود. نفتالین نیز نوعی هیدروکربن آروماتیک است که به صورت جامد وجود دارد.
از نفتالین برای جلوگیری از بید زدن پارچه، لباس و فرش استفاده می‌شود. نفتالین همچنین برای ساخت رنگ‌ها، حل کننده‌ها و پلاستیک‌ها نیز به کار می‌رود.
برای اطلاعات بیشتر درباره خرید رنگ صنعتی, خرید رنگ ساختمانی ، خرید رنگ ترافیکی به لینک آن مراجعه کنید.
تینر ۶۴۶
